«Jeu vai plascher da luvrar per la Surselva»

La Surselva Turissem SA secumpona dallas quater vischnauncas da Sursaissa/Mundaun, Breil, Lumnezia ed Ilanz/Glion e dallas pendicularas da Sursaissa e Breil. Affiliadas alla organisaziun turistica dalla Surselva amiez ein era las vischnauncas da Trun, Sumvitg e Stussavgia. Dapi tschun onns meina Kevin Brunold quella organisaziun turistica. Igl um d’annada 1985 ei carschius si a Surcuolm. Entschiet sia scolaziun professiunala ha Kevin  Brunold cun in em­prendissadi tier ina banca. Suenter il studi dallas scienzias da menaschi ha el luvrau tier ina gronda societad da revisiun a Zug. Igl onn 2014 eis el turnaus el Grischun e ha sco emploiau dad in biro da fiduziari cussegliau diversas vischnauncas grischunas sco revisur da quen ed el ha era accumpignau pliras fusiuns communalas. Enconuschents ei il Sursilvan e directur turistic era sco deputau dil cussegl grond e sco co-president dalla Allianza dil Center grischuna. Oz viva Kevin Brunold cun sia famiglia en siu vitg nativ a Surcuolm e ha da leu anora en egl ina pulita part da sia destinaziun turistica.

FMR: Biaras directuras e directurs turistics ch’ein dapi tschun onns en uffeci dat ei buc el Grischun. Kevin Brunold, tgei fascinescha Vus vid l’incarica da meinafatschenta dalla Surselva Turissem SA?

Kevin Brunold: Jeu vai plascher da saver luvrar per la Surselva, per mia patria e da sefa­tschentar cun il turissem. Ina branscha che fascinescha mei gia dapi mes giuvens onns. E pigl gl’auter eis ei ina impurtonta sparta economica per nus che vivin cheu. Tenor il nov studi dil cantun generescha il turissem en la Surselva amiez (cun Val Sogn Pieder) annualmein ina valur da 254 milliuns francs e cunquei ina tiarza dall’entira valurisaziun economica e procura per in tierz da tuttas plazzas da lavur.

Vus essas denton in dils sulets, sche buca il sulet indigen che meina ina organisaziun turistica?

Jeu sai buca propi daco che buca pli biaras indigenas ni indigens ein al tgamun dad ina dallas organisaziuns turisticas grischunas. Dalla muntada dil turissem ein tuts pertscharts ed ils indigens san era far diever dall’infrastructura turistica. Atgnamein san ins mo motivar ils indigens da s’engaschar en quella branscha ch’ei ordvart interessanta. Nossa equipa da Surselva Turissem secumpona denton gia per gronda part da persunas indigenas.

Probabel eis ei per Vus sco indigen pli sempel da trer fil en guila e communicar anenviars sco indigen?

Quei ei segir aschia e mia incarica cuntegn era bia communicaziun enteifer la regiun. Cunzun cun las vischnauncas sco partenaris principals da Surselva Turissem. Tonpli perquei che l’incumbensa da prestaziun vegn dallas vischnauncas e che las vischnauncas ein era responsablas per l’infrastructura turistica. Quei sto ir maun en maun. Nus da Surselva Turissem sviluppein per exempel ils products da viandar ed ir cun velo da muntogna e discutein cun las vischnauncas nua e co meglierar l’infrastructura da vias e sendas.

Magari han ins il sentiment che la sensibilitad per damondas turisticas seigi buc adina avon maun ella populaziun, malgrad che tuts ein pertscharts dall’impurtonza economica?

Jeu creigel ch’ins seigi schon pertscharts dall’impurtonza dil turissem. Impurtont eis ei ch’ils turistichers fetschien buc il sbagl e teidlan buca sillas vuschs ord la populaziun. Tedlar ei ina dallas incaricas impurtontas e quei vala ton per impuls sco era per objecziuns criticas. Buc adina ei la critica giustificada, denton prender encunter stuein nus quella critica. Quei ei la basa per ina buna discussiun.

Ed in esch aviert anfla in directur turistic era tier las vischnauncas?

Gie, quel anfla el senz’auter. Nossa collaboraziun ei sistematica sco per exempel cun la purschida da bike. Las vischnauncas han acceptau il plan general da bike ed ussa mirein nus da Surselva Turissem cun mintga singula vischnaunca nua e co meglierar la reit.

Las structuras dallas organisaziuns turisticas dattan adina puspei da discutar. La finanziaziun ei gia stada in grond tema. Ella Surselva amiez para la discussiun en quei grau dad esser secalmada. Ein las structuras actualas secumprovadas?

Gie, quellas ein secumprovadas essend che nus havein sclariu nossa rolla sco organisaziun turistica cun las vischnauncas e zavrau las incumbensas cun nos acziunaris, las quater vischnauncas inclus las duas pendicularas. La finanziaziun turistica ha caschunau malaveglia principalmein tier ils possessurs da habitaziuns secundaras ch’ein s’organisai en cuminonzas d’interess. Nus s’inscuntrein duas gadas ad onn cun quellas organisa­ziuns e dein plaid e fatg davart las finanzas e nua e co ch’ils daners vegnan impundi, aschia che las undas ein ussa detg ruasseivlas. Igl ei ina dallas incumbensas che Surselva Turissem ha retschiert dallas vischnaucas da procurar per ina buna relaziun cun il habitonts da habitaziuns secundaras.

Per turnar tier las vischnauncas: Las fu­siuns communalas dils davos onns ella Surselva amiez simplifischeschan per in bienton la lavur dil meinafatschenta da Surselva Turissem?

Las fusiuns dallas vischnauncas ein la basa dalla collaboraziun actuala. Sch’ins mira sil diember da vischnauncas avon las fusiuns lu san ins circa s’imaginar con greva che la communicaziun fuss visavi alla situaziun actuala cun quater vischnauncas acziunaras respectivamein cun ­siat vischnauncas da destinaziun. E las vischnauncas han ussa era ina certa potenza finanziala e quei ei fetg impurtont per las investiziuns.

En connex cun la purschida turistica, e quei vala buca sulet per la Surselva, mobein per igl entir spazi alpin: Tuts fan empau il medem, ir cun skis, bike, viandar, cultura. Eis ei pusseivel per exempel alla Surselva da seposiziunar e far attent a certas atgnadads?

Nossa specialitad ei segir inaga nossa cultura ed il lungatg romontsch. Quei han ordvart dalla Surselva buca biars. Dasperas havein nus era vischnauncas gualsras e quella varietad culturala ei fetg speciala. Da l’autra vart ­astgan ins menziunar la posiziun dil marcau da Glion sco capitala regiunala e center dil traffic cun la Viafier retica e las colligiaziuns digl auto da posta en tuttas direcziuns e ­Glion sco portal alla Ruinaulta. Pertuccond las disciplinas turisticas suandein nus als trends gronds dad ir cun skis, viandar, ir cun velo e cultura. Quei constat. La finala stuein nus luvrar cun quei che nus havein.

Il sport d’unviern e las pendicularas ein aunc adina il grond motor dil turissem sursilvan. Las midadas climaticas che han sefatg valer inaga dapli quei unviern muossan las sfidas vegnentas per quei motor turistic. Adina dapli pendicularas egl entir spazi alpin han gia ussa da batter cun problems finanzials?

Nus stuein esser pertscharts ch’il clima semida empau. Uonn havein nus sentiu ch’il cunfin da neiv ei pli aults. Jeu sperel che quei seigi buca la regla. Las cundiziuns da neiv ein denton stadas suro fetg bunas. Nus stuein s’adattar alla nova situaziun. Las premissas da partenza per las pendicularas ein bunas. La situaziun finanziala dallas pendicularas da Sursaissa ein – en cumparegl naziunal –  fetg buna e las pendicularas da Breil han grazia al bien fundament cun in ferm acziunariat e cun la vischnauca davos dies medemamein la pusseivladad d’investir. En quei mument che la neiv ellas regiuns bassas svanescha ston l’infrastructura da stad, cun sendas da viandar e da bike, esser a disposiziun. E las pendicularas ha secapescha era en egl lur purschida da stad, per ­exempel cun in access da Glion anora sil Péz Mundaun ni da Breil sill’Alp Dado.

Ei il plascher persunal vid l’incumbensa da meinafatschenta aunc avon maun suenter tschun onns?

Il plascher vai jeu insumma buca piars, quel ei vinavon cheu. Jeu sentel era ils fretgs da nossa lavur dils davos onns. Surselva Turissem e ses collavuraturs vegnan stedi contactai da hosps ed indigens e dallas vischnaucas e jeu creigel ch’il fil da confidonza seigi cheu. En Surselva vegn bein discussiunau dir en caussa, la voluntad da sesviluppar e far in pass anavon ei avon maun.